Άλλα είδη λιπιδίων είναι τα τριγλυκερίδια , οι λιποπρωτείνες , τα φωσφολιπίδια .
Η ΧΟΛ είναι λευκή σκόνη ( στο σώμα βρίσκεται σαν κηρώδης λιπαρή ουσία )που υπάρχει σε όλα τα ζωικά κύτταρα και ζωικά προϊόντα όχι όμως στα φυτά .Εκτός από την κακή φήμη που έχει, είναι και πολύ χρήσιμη διότι :
- επισκευάζει τα κύτταρα των μεμβρανών
- βοηθάει στην παραγωγή της βιταμίνης D στην επιφάνεια του δέρματος
- βοηθάει στην παραγωγή ορμονών όπως οιστρογόνα και τεστοστερόνη
- πιθανώς βοηθάει την σύνδεση των κυττάρων στον εγκέφαλο
Η ΧΟΛ που χρησιμοποιεί το σώμα μας για τις παραπάνω εργασίες παρασκευάζεται στο συκώτι και μόνο ένα μικρό ποσοστό παίρνουμε από τις τροφές . Πλούσια σε ΧΟΛ είναι τα κεκορεσμένα λίπη που βρίσκονται στα ζωικά προϊόντα- κρέατα και γαλακτερά . Υπάρχουν και φυτικά λάδια που είναι πλούσια σε κεκορεσμένα (λάδι κοκκοφοίνικα) . Η παρουσία λοιπόν των κεκορεσμένων διεγείρει την παραγωγή της ΧΟΛ στο συκώτι .
Η ΧΟΛ μεταφέρεται στην κυκλοφορία από τις λιποπρωτείνες ( λεωφορεία ). Υπάρχουν -2- είδη λιποπρωτεινών ,η LDL (κακή ) και η HDL (καλή ).
Η κακή μεταφέρει και εναποθέτει την ΧΟΛ στα αγγεία . Η καλή παίρνει την ΧΟΛ από τα αγγεία ,και την επιστρέφει στο συκώτι , που την αποβάλλει υπό μορφή χολικών αλάτων . Ο λόγος που δεν θέλουμε να έχουμε υψηλή ΧΟΛ είναι ότι προκαλεί καρδιακά και εγκεφαλικά προβλήματα . Πιο συγκεκριμένα εναποτίθεται στα αγγεία όπου σχηματίζονται πλάκες και αργότερα αθηρώματα . Όταν οι πλάκες αυτές δημιουργηθούν στις αρτηρίες που τροφοδοτούν την καρδιά , το αίμα δεν περνάει εύκολα και έχουμε στο σημείο αυτό ισχαιμία και σε πιο μεγάλο βαθμό στηθάγχη . Μερικές πλάκες έχουν λεπτό κάλυμμα που μπορεί να σπάσει απελευθερώνοντας ΧΟΛ στην κυκλοφορία του αίματος . Αυτό έχει σαν συνέπεια να δημιουργηθεί θρόμβος που μπορεί να πάει και να βουλώσει άλλο σημείο που έχει υποστεί στένωση . Ελαττώνοντας λοιπόν την ΧΟΛ μειώνονται οι πιθανότητες και να μεγαλώσει η πλάκα αλλά και να μην σπάσει . Η περίσσεια ΧΟΛ κάνει κακό σε όλες τις ηλικίες – μικρές –μεσαίες-μεγάλες – άνδρες –γυναίκες διότι προσέχοντας καθυστερούμε την εμφάνιση καρδιακών προβλημάτων . Έχει γίνει πλέον γνωστή η μελέτη που ξεκίνησαν οι αμερικανοί πριν από -40 χρόνια στο Βιετνάμ - όταν στις νεκροψίες των σκοτωμένων στρατιωτών βρίσκανε αθηρωματικές πλάκες . Σήμερα έχουν ενοχοποιηθεί πλέον τα ταχυφαγεία . Το δε παράξενο της υπόθεσης είναι ότι οι ηλικιωμένοι σήμερα – λόγω της λήψης στατινών -έχουν καλύτερες τιμές ΧΟΛ από τους νέους που δεν θρέφονται σωστά .
Σύσταση λοιπόν : όχι πιτσαρίες και ψησταριές μετά το γυμναστήριο .
Οι αιτίες που παρουσιάζει κάποιος αυξημένη ΧΟΛ είναι ελεγχόμενες και μη ελεγχόμενες . Οι μη ελεγχόμενες είναι η οικογενειακή κληρονομικότητα ,η ηλικία και το φύλλο . Οι ελεγχόμενες είναι \
- η διατροφή
- η άσκηση
- το σωστό βάρος
ΔΙΑΤΡΟΦΗ :
Αποφεύγουμε τα ζωικά ( κρέας , αυγά ,τυριά )διότι περιέχουν κεκορεσμένα λίπη (αυξάνουν την κακή ΧΟΛ ) καθώς και τα trans λιπαρά (υδρογονομένα λάδια –λάδια από τηγανιτά-μαργαρίνες ) που αυξάνουν την ΧΟΛ . Αντί αυτών προτιμούνται πολυακόρεστα (αραβοσιτέλαιο ) ή μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) , διαιτητικές ίνες καθώς και φυτικές στερόλες / στανόλες .
ΑΣΚΗΣΗ - ΡΥΘΜΙΣΗ ΒΑΡΟΥΣ :
Αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα διότι ασκούμενοι βελτιώνουμε το βάρος μας αφού χάνουμε θερμίδες . Φροντίζουμε λοιπόν να κάνουμε αερόβια άσκηση 30’ την ημέρα (περπάτημα , κολύμπι ) και να έχουμε δείκτη μάζας 20-25 . Η ΧΟΛ δυστυχώς δεν δίνει εμφανή συμπτώματα . Καλό είναι λοιπόν μετά την ηλικία των 20 και κάθε -5- χρόνια να γίνεται μία μικροβιολογική εξέταση όλων των λιπιδίων εφόσον δεν υπάρχουν άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες .
Οι τιμές που δίνουν σήμερα είναι :
- ΧΟΛ : <200 – 240
- LDL : < 100 – 190
- HDL : > 60 - < 40
- TΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ : 150 – 200
Όσο περισσότερους επιβαρυντικούς παράγοντες έχουμε ,τόσο οι τιμές πρέπει να πλησιάζουν τις αρχικές ( πρώτη στήλη ) τιμές.
Παράγοντες κινδύνου είναι:
- Αν έχουν εκδηλώσει καρδιακό νόσημα ο πατέρας < 55 ή η μητέρα < 65
- Άνδρες >45 ετών και γυναίκες > 55 ετών
- Αυξημένη πίεση
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Κάπνισμα
- Παχυσαρκία
ΘΕΡΑΠΕΙΑ :
Ανάλογα με τις τιμές της ΧΟΛ αλλά και των άλλων λιπιδίων ακολουθούμε διαιτητική ή φαρμακευτική αγωγή . Στην αρχή ξεκινάνε με την διαιτητική αγωγή δηλαδή αυστηρή αλλαγή του τρόπου ζωής . Σωστή διατροφή , άσκηση και ρύθμιση του βάρους . Καλά είναι να επισκεφτείτε έναν διαιτολόγο να σας ενημερώσει . Η φαρμακευτική αγωγή είναι πολύ πλούσια και επαρκής . Εκτός από τις στατίνες που αποτελούν το δυνατό όπλο των γιατρών υπάρχουν και άλλα φάρμακα που ρυθμίζουν και τις άλλες τιμές των λιπιδίων . Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ακόμα και με φαρμακευτική αγωγή οι διαιτητικές αλλαγές πρέπει να ακολουθηθούν .