Κάποιες ουσίες όμως που για τους περισσότερους είναι αβλαβείς, δρουν σαν αντιγόνα και το ΑΣ ορισμένων ανθρώπων τις αντιλαμβάνεται σαν εχθρικές, οπότε τους επιτίθεται παράγοντας πρωτεΐνες γνωστές σαν αντισώματα. Αλλεργία λοιπόν είναι μια υπερβολική αντίδραση του ΑΣ - ήπια ή επικίνδυνη για τη ζωή – στη παρουσία αβλαβών για τους περισσότερους ουσιών( αντιγόνων) που εδώ αποκαλούνται και αλλεργιογόνα και που μπορεί να είναι η γύρις, η μούχλα κ.α.

Τι γίνεται ακριβώς;

Κατά τη πρώτη εισβολή του αλλεργιογόνου ο οργανισμός παράγει τα αντισώματα IgE που είναι ειδικά για κάθε περίπτωση και τα οποία επικάθονται σαν κεραίες στην επιφάνεια των μαστοκυττάρων ( αμυντικά κύτταρα) . Τότε ο οργανισμός λέμε ότι ευαισθητοποιείται.

Κατά τη δεύτερη εισβολή τα αλλεργιογόνα δεσμεύονται από τα αντισώματα και τα μαστοκύτταρα απελευθερώνουν ισταμίνη και άλλες φλεγμονώδεις ουσίες που προκαλούν αλλεργική αντίδραση. Η ισταμίνη πηγαίνει στα μικρά αιμοφόρα αγγεία προκαλώντας διαστολή και εκροή υγρών με αποτέλεσμα τον ερεθισμό που εκδηλώνεται με πρήξιμο, κνησμό και ερυθρότητα.

Αλήθειες

Είναι η 5η πιο συχνή νόσος στις ΗΠΑ με 50 εκατομμύρια πάσχοντες ( περίπου 1:6). Στοιχίζει 10 δισεκατομμύρια $ ετησίως. Χάνονται 32 εκατομμύρια εργατοώρες. Από αλλεργική ρινίτιδα πάσχουν 35 εκ/ρια εκ των οποίων 6 εκ/ρια είναι παιδιά. Υποφέρουν από άσθμα 15 εκ/ρια εκ των οποίων τα 5 εκ/ρια είναι παιδιά. Τα αγόρια προσβάλλονται περισσότερο από τα κορίτσια. Το άσθμα-συνδέεται στενά με την αλλεργία- έχει διπλασιασθεί τα τελευταία 20 χρόνια.

Ποια όμως είναι τα αίτια;

Η κυριότερη αιτία είναι η κληρονομικότητα. Οι πιθανότητες να γίνει κάποιος αλλεργικός είναι 15% χωρίς αλλεργικούς γονείς. Αν ο ένας γονέας είναι αλλεργικός το ποσοστό ανεβαίνει στο 30% Αν και οι δύο γονείς είναι αλλεργικοί φτάνουμε το 60% Άλλες αιτίες είναι ο καπνός, η μόλυνση του περιβάλλοντος και οι λοιμώξεις . Για να γίνει λοιπόν κάποιος αλλεργικός πρέπει να έχει γενετική προδιάθεση και να έχει τουλάχιστο δύο εκθέσεις στο αλλεργιογόνο. Εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία.

Σε ποια σημεία εμφανίζεται η αλλεργία;

Όπου υπάρχουν αρκετά μαστοκύτταρα. Αυτά βρίσκονται στο δέρμα, στο ενδοθήλιο του στομάχου και των πνευμόνων, στους βλεννογόνους (μάτια , μύτη, φάρυγγα)καθώς και στους ανώτερους αεροφόρους αγωγούς.

Αλλεργικές αντιδράσεις

1. Από δερματική επαφή: η γύρις, το τρίχωμα των ζώων, δηλητηριώδη φυτά, latex.
   
2. Από τσίμπημα: δήγματα εντόμων και φάρμακα(ενέσιμα).
   
3. Από κατάποση: τροφές και φάρμακα.
   
4. Από εισπνοή: γύρις, ακάρεα, μούχλα και τρίχωμα ζώων.
   

Τι συμπτώματα έχουν οι αλλεργίες;

Ανάλογα με την πύλη εισόδου τα συμπτώματα διαφέρουν. Έτσι λοιπόν αν τα αλλεργιογόνα είναι εισπνεόμενα έχουμε : Από τη μύτη καταρροή, μπούκωμα, φτάρνισμα, φαγούρα . Από τα μάτια δακρύρροια, φαγούρα, πρήξιμο και κοκκίνισμα. Από τους αεροφόρους και τον φάρυγγα δύσπνοια, συριγμό και βήχα. Από το δέρμα φαγούρα, εξάνθημα και πρήξιμο. Τα χειρότερα όμως συμπτώματα έχουμε από τις τροφικές αλλεργίες και τα δήγματα σφηκών και μελισσών. Εδώ εκτός από δερματικά και αναπνευστικά μπορεί να κάνει ο παθών αναφυλαξία, μια κατάσταση κατά την οποία έχουμε χάσιμο των αισθήσεων, λιποθυμία, απότομη εξασθένηση των παλμών, πτώση της πίεσης, κνίδωση, διάρροια, εμετό και οίδημα των αεραγωγών. Χρειάζεται άμεσα αδρεναλίνης και ιατρική βοήθεια.

Τύποι αλλεργιών:

• Ρινίτιδα ( εποχιακή και αλλεργική)
• Επιπεφυκίτιδα
  
• Αλλεργικό άσθμα
  
• Έκζεμα ( ατοπική /εσωτερική/ αλλεργική δερματίτιδα). Όχι από επαφή. Συνδέεται με την αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα. Παρουσιάζει κόκκινο ξηρό δέρμα με φαγούρα. Βγαίνει σαν εξάνθημα στο πρόσωπο( παιδιά), γύρω από τα μάτια, στις πτυχές των αγκώνων, πίσω από τα γόνατα και στο κορμό του σώματος.
  Πιθανότητες να αποκτήσει κάποιος ατοπία είναι:
1. Έκθεση σε ακάρεα
2. Έκθεση σε τρίχωμα ζώων
   
3. Έκθεση στο καπνό (σπίτι καπνιστών)
4. Χρήση αντιβιοτικών.
   

• Δερματίτιδα εξ επαφής(δηλητηριώδη φυτά, συκιά)
  
• Κνίδωση ( ουρτικάρια). Παρουσιάζεται σε όλο το σώμα με οίδημα, με άμορφες επαρμένες πλάκες και έντονη φαγούρα.
  
• Αναφυλαξία ( αλλεργικό shock).
  

Διάγνωση και θεραπεία:

Οι ήπιες αλλεργίες αντιμετωπίζονται από τον Οικογενειακό Γιατρό, που θα προβεί σε εκτενές ιατρικό ιστορικό-παράγοντες κινδύνου/διατροφικές συνήθειες-, οικογενειακό ιστορικό, φυσική εξέταση και αιματολογικές εξετάσεις για ανίχνευση αντισωμάτων IgE. Για την θεραπεία συστήνονται :

• Αποφυγή του αλλεργιογόνου
  
• Φαρμακευτική αγωγή με αντιισταμινικά ή /και κορτικοειδή σε διάφορες μορφές
  
• Για την αναφυλαξία (χορηγείται ένεση αδρεναλίνης)
  
• Ανοσολογική θεραπεία ( μόνο από Αλλεργιολόγο)
  

Έχει σημασία η αλλεργία να αντιμετωπίζεται πάντοτε για να μην έχουμε επιπλοκές όπως:

• Αναφυλαξία
  
• Αλλαγή αλλεργίας. Ρινίτιδες σε άσθμα και κολπίτιδες.
  
• Άσθμα σε χρόνια μορφή.
  
• Ατοπική δερματίτιδα-έκζεμα- σε δευτερογενή μόλυνση.
  
• Μυκητιάσεις ιγμορείων και πνευμόνων, μολύνσεις αυτιών.
  

Όταν η αλλεργία επιμένει για περισσότερο από τρείς μήνες και δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα απευθυνόμαστε σε Αλλεργιολόγο. Προτού προβεί στην ανοσοθεραπεία θα χρειασθεί test σκαριφήματος στο δέρμα όπου εγχέει μικρές ποσότητες αλλεργιογόνων. Εφόσον βρεθεί ποιό αλλεργιογόνο ερεθίζει το δέρμα προχωράει η ανοσοθεραπεία. Κατά την ανοσοθεραπεία αυξάνεται ανά τακτά διαστήματα η δόση του αλλεργιογόνου μέχρις εμφάνισης συμπτωμάτων. Ακολούθως χορηγούνται αναμνηστικές δόσεις για χρονικό διάστημα από 3-5 έτη. Δεν συστήνεται σε παιδιά κάτω των πέντε ετών καθώς και στις τροφικές αλλεργίες.

Ειδικότερα / Μέρος Δεύτερο

Τα δέκα (10) κοινότερα αλλεργιογόνα διακρίνονται σε εισπνεόμενα και μη.

Εισπνεόμενα

Ερεθίζουν το επιθήλιο της ρινικής κοιλότητας και του φάρυγγα.

1. Γύρις από δένδρα, χόρτα και σπόρους. Πυροδοτεί αλλεργία που εκδηλώνεται με καταρροή, μπούκωμα, φαγούρα και δακρύρροια. Αντιμετωπίζεται με αντιισταμινικά και ανοσοθεραπεία. Μένουμε μέσα στο σπίτι τις ώρες της ανθοφορίας και τις μέρες που φυσάει με κλειστά παράθυρα και κλιματισμό.
   
2. Τρίχωμα των ζώων. Στη πραγματικότητα πρόκειται για πρωτεΐνη που επικάθεται στο τρίχωμα, που εκκρίνουν αδένες από το δέρμα και υπάρχει στα σάλια και στα ούρα. Μπορεί να χρειασθούν >από 2 χρόνια για να εκδηλωθούν τα συμπτώματα της αλλεργίας. Για την πρόληψη το ζώο όχι στη κρεβατοκάμαρα, αποφεύγουμε τα χαλιά, χρησιμοποιούμε ηλεκτρική σκούπα και πλύσιμο του ζώου κάθε 15 μέρες.
   
3. Ακάρεα. Είναι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στη σκόνη του σπιτιού και θρέφονται με νεκρά κύτταρα ανθρώπων και ζώων καθώς επίσης με γύρη, βακτηρίδια και μύκητες. Προληπτικά καλύπτουμε μαξιλάρια και στρώματα με υποαλλεργικά σκεπάσματα, πλένουμε τα κλινοσκεπάσματα κάθε εβδομάδα και αποφεύγουμε χαλιά, κουρτίνες και αντικείμενα που μαζεύουν σκόνη.
   
4. Μούχλα. Παίζει ρόλο στην αποσύνθεση των τροφών παράγοντας μυκοτοξίνες. Οφείλεται κυρίως στο μύκητα stachybotrys chartarum (atra) αλλά και σε άλλα είδη. Χρειάζεται υγρασία και αναπτύσσεται σε ξύλο, χαρτί, βαμβακερά και σε φυτά. Αερίζουμε καλά το μπάνιο και δεν τινάζουμε τα φύλλα των φυτών.
   
5. Κατσαρίδες. Το πρόβλημα δεν είναι ότι για κάποιους ανθρώπους είναι ανατριχιαστικές αλλά ότι στο πέρασμα τους αφήνουν μια πρωτεΐνη που είναι αλλεργιογόνος. Προληπτικά θωρακίζουμε καλά το σπίτι μας –πατώματα, τοίχους και παράθυρα- διατηρούμε καθαρή την κουζίνα και χρησιμοποιούμε εντομοκτόνο.
   
6. Αρώματα. Υπάρχουν στις σκόνες πλυντηρίου, σε σαπούνια, σε κεριά κ.α. Τα συμπτώματα συνήθως είναι ήπια. Εκδηλώνεται από το αναπνευστικό. Τις περισσότερες φορές μόλις απομακρυνθούμε από το αίτιο τα συμπτώματα υποχωρούν. Επανειλημμένες εκθέσεις επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Δεν είναι βέβαιο αν πρόκειται για αλλεργία ή ερεθισμό.
   

Μη εισπνεόμενα αλλεργιογόνα.

1. Τρόφιμα. Γαλακτερά, αυγά, θαλασσινά(οστρακοειδή και ψάρια),σιτηρά, σόγια, φρούτα(φράουλες, ακτινίδια, αβοκάτο, μπανάνες) και ξηροί καρποί(φιστίκια, καρύδια). Η αλλεργία εκδηλώνεται αμέσως με ενοχλήσεις στη γλώσσα και τα χείλη, φαγούρα γύρω από το στόμα, πρήξιμο στο φάρυγγα, καταρροή και δακρύρροια. Επίσης έχουμε ναυτία, εμετό, συριγμό, δύσπνοια και εξάνθημα σε όλο το σώμα μια κατάσταση που οδηγεί σε αναφυλαξία. Εδώ να ξεκαθαρίσουμε ότι άλλο πράγμα η τροφική αλλεργία και άλλο η δυσανεξία. Η δυσανεξία ( το πεπτικό σύστημα δεν μπορεί να διαχειρισθεί κάποιες τροφές)είναι πολύ πιο ήπια, φέρνει εξάντληση, κάνει φουσκώματα και κράμπες στην κοιλιά, διάρροια ή δυσκοιλιότητα και πονοκέφαλο ενώ η αλλεργία εμπλέκει το ανοσοποιητικό και είναι πολύ επικίνδυνη. Δεν συστήνεται ανοσοθεραπεία στη τροφική αλλεργία.
   
2. Φάρμακα. Τα κυριότερα φάρμακα που προκαλούν αλλεργία είναι οι πενικιλίνες και τα παράγωγά τους, η ασπιρίνη, κάποια αντιφλεγμονώδη, τα σκιαγραφικά και ενώσεις που ο χημικός τους τύπος μοιάζει με της σουλφοναμίδης. Εκδηλώνεται με εξάνθημα, φαγούρα, κνίδωση, πρήξιμο του προσώπου, συριγμό και αναφυλαξία.
   
3. Δείγματα εντόμων. Κυρίως υπεύθυνα οι σφήκες και οι μέλισσες. Εκδηλώνεται με πρήξιμο στο σημείο του τσιμπήματος, κνίδωση σε όλο το σώμα, βήχα, δύσπνοια και αναφυλαξία. Οι αλλεργικοί πρέπει να έχουν πάνω τους συσκευή ενέσιμης αδρεναλίνης. Συστήνεται ανοσοθεραπεία.
   
4. Latex. Υπάρχει στα γάντια, τα προφυλακτικά και τα ιατρικά εργαλεία. Προκαλεί εξάνθημα, ερεθισμό ματιών, καταρροή, φτάρνισμα, συριγμό, φαγούρα στη μύτη και το δέρμα καθώς και αναφυλαξία.